Конституция қоғамның мүддесі үшін жұмыс істеуі керек – адвокат

Ата заң – мемлекеттің негізін қалайтын басты құқықтық құжат. Ол – бүкіл заңнама мен құқықтық жүйенің арқауы, халықтың бостандығы мен теңдігін қамтамасыз ететін құндылықтар жиынтығы. Бұл туралы заң саласында 18 жылдан астам еңбек етіп келе жатқан елордалық адвокат Жандос Тұяқов өз пікірін білдірді.

Президент Ата заңның 30 жылдығына арналған «Конституция және мемлекеттілік: құқық пен болашақ диалогы» атты ғылыми-практикалық конференцияда сөйлеген сөзінде Ата заңның әр бабында барша азаматтарымызға ортақ құндылықтар мен біртұтас халқымыздың мақсат-мүддесі бар екенін сондай-ақ Конституциялық, саяси, экономикалық реформалардың, халқымыздың орасан зор күш-қуаты мен әлеуетінің, сондай-ақ білім, ғылым және мәдениет саласына салынған ауқымды инвестициялардың арқасында елімізде шын мәнінде жақсы өзгерістер жасалып жатқанын айтты.

Жандос Тұяқовтың пікірінше, Конституция – тек заңдардың жиынтығы ғана емес, ол – халықтың мүддесі үшін жұмыс істеуі тиіс темірқазық.

«Ата заң – елдің іргетасын қалайтын дүние. Ол мемлекеттегі бүкіл заңның негізгі бағыты болып саналады. Конституция – қоғамдағы қатынастарды реттейтін негізгі заң. Елімізде қылмыстық, азаматтық және т.б. заңнамалық актілер жиі өзгеріске ұшырап жатыр. Бұл – заман талабынан туындаған заңнамалық қажеттілік. Дегенмен мұндай өзгерістер Конституция қағидаттарына қайшы келмеуі тиіс. Ата заң – әрбір құқықтық норманың бастау көзі. Онда қоғамдағы ең басты құндылықтар – әділеттілік, адам құқықтары, заң алдындағы теңдік пен жауапкершілік көрсетілген», - деді адвокат.

Адвокаттың айтуынша, Конституция – қоғамдағы барлық құқықтық қатынастардың негізі. Ол азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғай отырып, басқа заңдарға бағыт-бағдар береді.

«Конституция қоғамның мүддесі үшін жұмыс істеуі керек. Менің ойымша, оны жиі өзгерте беру қажет емес. Өйткені ондағы басты бағыттар – адам өмірі, денсаулығы, құқықтарының қорғалуы және т.б. анықталған.  Мысалы, бүгінгі қоғамда алаяқтықтың жаңа түрлері, әлеуметтік қатынастардың жаңа формалары пайда болуы мүмкін, бірақ оларды түзететін нақты құқықтық нормалар – кодекстер мен заңдар өзгеріп отыруы керек, ал Конституцияның негізгі принциптері сол қалпында қалуы тиіс», - деді спикер.

Сонымен қатар Конституция – азаматтардың баспанаға, білімге, әлеуметтік қолдауға, сөз бостандығына деген құқықтарын қамтамасыз етеді.

«Ешбір азамат сот шешімінсіз баспанасынан айырылмауы тиіс, әр бала тегін орта білім алуға құқылы. Бұл – мемлекеттің азамат алдындағы жауапкершілігінің көрінісі», - деді ол.

Конституция қоғамдағы құқықтық тәртіпті қамтамасыз етіп, әр азаматтың құқықтары мен бостандықтарының кепілі саналады.

«Мысалы, бұған дейін жалғыз басты әйелдерге бала асырап алу рұқсат етілді де, бірақ жалғыз басты ер азаматтар үшін бұл құқық заң жүзінде шектеулі болды. Бұл Конституция қағидаларына қайшы жағдай болатын. Мұндай қайшылықтар туындаған кезде азаматтар Конституциялық сотқа жүгініп, заңның Конституцияға сәйкестігін тексертеді. Бұл – Конституцияның қорғаныштық рөлін нақты көрсететін жағдай», - деді маман.

Жандос Тұяқов 18 жылдан бері заң саласында еңбек етіп келеді.

«Менің ойымша, Конституцияның негізгі іргетасы – тәуелсіздік. Болашақ ұрпақ үшін сақталуы тиіс құндылықтардың ішінде бұл – осы Конституицямыздағы тәуелсіздік, мемлекеттің дербестігі, тіл мен мәдениет. Сөз бостандығы, білім алуға құқықты сақтау ғана емес, оны одан әрі дамыту қажет. Өйткені Аза заң – тек өткеннің мұрасы емес, болашақ ұрпақтың тірегі», - деп сөзін түйіндеді адвокат Жандос Тұяқов.