Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасында «Заң мен тәртіп» қағидасын іске асыру аясында бас прокурор Берік Асыловтың төрағалығымен заңдылықты, құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету және қылмыспен күрес жөніндегі үйлестіру кеңесінің отырысы өтті. Отырыста есірткінің заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл мәселелері қаралды, деп хабарлады Elordainfo.kz.
Отырысқа Президент Әкімшілігінің, ІІМ, ҰҚК, ҚМА, ТЖМ, Әділет, Қаржы, Жасанды интеллект және цифрлық даму, Оқу-ағарту министрліктерінің, Ұлттық банктің өкілдері, сондай-ақ АҚШ елшілігінің, БҰҰ Есірткі және қылмыс жөніндегі басқармасының бағдарламалық офисі мен ЕҚЫҰ бағдарламалар офисінің өкілдері қатысты.
«Есепті кезеңде елде жалпы есірткі қылмысының төмендеуі байқалады (7 374; –4%), алайда оның ең қауіпті түрлерінің, соның ішінде есірткі сату фактілерінің өсуі тіркелді (2 245; +10%). Заңсыз айналымнан елеулі көлемде есірткі (47,2 т) және прекурсорлар (14,9 т), оның ішінде синтетикалық заттар (1,6 т) мен кокаин (13 т) тәркіленді. Есірткі жеткізу бағыттарының 148 каналының жолы кесілді, жасырын зертханалары (24) мен есірткі құрамдас өсімдіктерді заңсыз өсіру фактілері (98) анықталып, жойылды.
Қылмыстық жауаптылыққа 4 884 адам, оның ішінде 58 кәмелетке толмаған тұлға тартылды. 15 ұйымдасқан қылмыстық топтың, соның ішінде 3 трансұлттық топтың қызметіне тосқауыл қойылды. Ауқымды халықаралық операцияларды, ірі партиядағы есірткіні тәркілеуді және онымен байланысты есірткі желілерін жоюды қамтитын жедел іздестіру іс-шаралары кешені іске асырылды», - делінген хабарламада.
Мемлекеттік және құқық қорғау органдары ауқымды профилактикалық жұмыстарды жалғастыруда. Әртүрлі форматта 10 мыңнан астам іс-шара өткізілді, есірткіні жарнамалайтын 60 мыңнан астам граффити жойылды. «Интернет желісіндегі есірткі бизнесін дестабилизациялау» алгоритмі бойынша 180 мыңнан астам есірткі шоты бұғатталды.
Халықаралық ынтымақтастықтың нығайғаны атап өтілді. 12 сыртқы бақыланатын жеткізулер жүзеге асырылды, сондай-ақ есірткі желілерінің қызметін тоқтату үшін 7 шет мемлекеттің уәкілетті органдарына материалдар жолданды.
2025 жылғы 2 қаңтардағы заңмен Қылмыстық кодекске енгізілген түзетулерге сәйкес есірткі өндірушілерге айтарлықтай қатаң жаза, тіпті өмір бойына бас бостандығынан айыру шарасы көзделген.
Сонымен қатар заң есірткі заттарын өндіруге және құрамында есірткі бар өсімдіктерді заңсыз өсіруге, прекурсорлардың, күшті әсер ететін заттардың, есірткі өндіруге арналған құрал-жабдықтардың заңсыз айналымына қатысты қылмыстық жауаптылықты кеңейтті.
Прокуратураның бастамасымен қазірдің өзінде екі инновациялық құрал – отандық IT-әзірлеушілермен бірлесе әзірленген Crypto Trace және ProkAi есірткі қылмысына қарсы күресте пайдаланылуда. Олар интернеттегі есірткі бизнесінің ақшасын анықтауға және есірткі саудасын әшкерелеуге көмектеседі.
Отырыстың қорытындысы бойынша мемлекеттік органдарға жеткізу арналарының жолын кесуді күшейту, интернет-ресурстарға цифрлық мониторингті кеңейту, жастар арасындағы профилактиканың тиімділігін арттыру, халықаралық үйлестіруді нығайту және есірткі қылмысына қарсы күреске заманауи технологияларды енгізуді қамтамасыз ету тапсырылды.
Бас прокуратура есірткі қауіптерінің тұрақты төмендеуін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік органдар мен халықаралық серіктестердің күш-жігерін одан әрі біріктіру қажеттігін атап өтеді.
