Іздеу Декреттік төлемдер: Қазақстандағы есептеу және рәсімдеу тәртібі
Гүлден Мәдениет
Қазақстанда жұмыс істейтін әйелдерге жүктілік және босану кезеңінде мемлекет тарапынан қаржылық қолдау көрсетіледі. Бұл қолдау декреттік төлемдер арқылы жүзеге асырылады. Бұл мақалада декреттік төлемдердің түрлері, оларды есептеу әдістері және рәсімдеу тәртібі туралы толық ақпарат беріледі, деп хабарлайды Elordainfo.kz.
Декреттік төлемдердің түрлері
1. Жүктілік және босану бойынша әлеуметтік төлем: Бұл төлем жұмыс істейтін немесе жеке кәсіпкерлікпен айналысатын, әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы әйелдерге беріледі. Үй шаруасында отырған, ресми жұмыс істемейтін әйелдерге бұл төлем қарастырылмаған.
2. Бала тууына байланысты біржолғы мемлекеттік жәрдемақы: Бұл жәрдемақы кез келген босанған әйелге беріледі, оның жұмыс істейтініне немесе істемейтініне қарамастан.
3. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы: Бұл төлем бала бір жарым жасқа толғанға дейін ай сайын төленеді. 2023 жылдан бастап бұл жәрдемақы мерзімі бір жастан бір жарым жасқа дейін ұлғайтылды.
Жүктілік және босану бойынша әлеуметтік төлемді есептеу
Бұл төлемді есептеу үшін келесі формула қолданылады:
Орташа айлық табыс × еңбекке жарамсыздық күндерінің коэффициенті – 10% (міндетті зейнетақы жарнасы)
Орташа айлық табыс соңғы 12 айдағы табысты 12-ге бөлу арқылы анықталады. Еңбекке жарамсыздық күндерінің коэффициенті декреттік демалыс күндерінің жалпы санын 30-ға бөлу арқылы есептеледі. Мысалы, қалыпты босанған жағдайда декреттік демалыс 126 күнді құрайды, сәйкесінше коэффициент 4,2 болады (126/30).
Мысал: Егер орташа айлық табыс 200 000 теңге болса, төлем мөлшері келесідей есептеледі:
200 000 × 4,2 = 840 000 теңге.
Осы сомадан 10% міндетті зейнетақы жарнасы ұсталады:
840 000 - 84 000 = 756 000 теңге.
Демек, қолыңызға 756 000 теңге түседі.
Бала тууына байланысты біржолғы мемлекеттік жәрдемақы мөлшері
Бұл жәрдемақы мөлшері баланың туу ретіне байланысты өзгереді:
• Бірінші, екінші және үшінші балаға – 38 айлық есептік көрсеткіш (АЕК).
• Төртінші және одан кейінгі балаларға – 63 АЕК.
2023 жылы 1 АЕК мөлшері 3 450 теңге болғандықтан, бірінші, екінші және үшінші балаға жәрдемақы мөлшері 131 100 теңгені (38 × 3 450) құрайды, ал төртінші және одан кейінгі балаларға 217 350 теңге (63 × 3 450) төленеді.
Бала күтіміне байланысты жәрдемақы мөлшері
Бұл жәрдемақы мөлшері де баланың туу ретіне байланысты:
• Бірінші балаға – 5,76 АЕК (19 872 теңге).
• Екінші балаға – 6,81 АЕК (23 496 теңге).
• Үшінші балаға – 7,85 АЕК (27 090 теңге).
• Төртінші және одан кейінгі балаларға – 8,90 АЕК (30 714 теңге).
Бұл төлем бала бір жарым жасқа толғанға дейін ай сайын төленеді.
Декреттік төлемдерді рәсімдеу тәртібі
1. Жүктілік және босану бойынша әлеуметтік төлем алу үшін әйелдерге келесі құжаттарды жинау қажет:
• Жүктілікке байланысты еңбекке жарамсыздық парағы.
• Жеке куәлік көшірмесі.
• Банктік есепшот нөмірі.
• Жұмыс орнынан табысы туралы анықтама.
Бұл құжаттармен бірге Мемлекеттік корпорацияның (Халыққа қызмет көрсету орталығы) бөлімшесіне немесе электронды үкімет порталы арқылы өтініш беру қажет.
2. Бала тууына байланысты біржолғы мемлекеттік жәрдемақы алу үшін келесі құжаттар қажет:
• Баланың туу туралы куәлігі.
• Ата-ананың жеке куәліктері.
• Банктік есепшот нөмірі.
Бұл құжаттарды да Мемлекеттік корпорацияның бөлімшесіне немесе электронды үкімет порталы арқылы тапсыруға болады.
3. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы алу үшін қажетті құжаттар:
• Баланың туу туралы куәлігі.
• Ата-ананың жеке куәліктері.
• Банктік есепшот нөмірі.
• Жұмыс орнынан бала күтіміне байланысты демалыс берілгені туралы бұйрықтың көшірмесі (жұмыс істейтін аналар үшін).
Бұл құжаттарды "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының бөлімшесіне немесе электронды үкімет порталы арқылы тапсыру қажет.
Декреттік төлемдер – жұмыс істейтін әйелдерге мемлекет тарапынан көрсетілетін маңызды әлеуметтік қолдау. Бұл төлемдерді алу және дұрыс рәсімдеу үшін қажетті құжаттарды уақытында жинап, тиісті органдарға тапсыру маңызды. Сонымен қатар, төлем мөлшерін дұрыс есептеу үшін өз табысыңыз туралы нақты ақпаратқа ие болу қажет.
