Қазақстанда банк секторын реттеудің жаңа тетіктері енгізілуде. Үкіметтің, Ұлттық банктің және Агенттіктің бірлескен іс-қимыл бағдарламасы шеңберінде бизнесті несиелеуді ынталандыру және халықтың несие алуын төмендету бойынша ауқымды шаралар жүзеге асырылатын болады. Бұл туралы Үкімет отырысында Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрағасы Мәдина Әбілқасымова мәлімдеді, деп хабарлайды Elordainfo.kz.
Мәселен, 2026 жылғы сәуірден бастап бөлшек қарыздар үшін қосымша капиталды қалыптастыру бойынша талап енгізіледі. Қаржы институттары мұндай несиелер бойынша 2%-ға дейін резервке қоюды міндеттейді, бұл банктер үшін тұтыну портфелін құруды экономикалық тұрғыдан тиімсіз етеді.
Сонымен қатар бизнесті кредиттеуді ынталандыру мақсатында Агенттік өтімділіктің төмендетілген коэффициенттерінің қолданылуын 0,9 деңгейінде ұзартады. Бұл шара Қазақстан экономикасы үшін шамамен 3 трлн теңгені босатуға мүмкіндік береді, оны банктер кәсіпкерлерді қаржыландыруға бағыттай алады.
Өзгерістер пайыздық мөлшерлемелерді қалыптастыру механизміне де әсер етеді. Мысалы, ипотека, қомақты бастапқы жарнаны төлейтіндер үшін арзанырақ болады және тұтынушылық несиелер бойынша пайыздар енді бекітілмейді.
«Агенттік Ұлттық банкпен бірлесіп, қарыз сомасының тұрғын үй құнына қатынасына қарай ипотека бойынша ставкаларды айқындаудың жаңа әдістемесін әзірлейді. Бұл мөлшерлемені нақты тәуекел деңгейімен байланыстыруға және несиелердің қолжетімділігін сақтауға мүмкіндік береді. Кепілсіз тұтынушылық кредиттерге қатысты нарықтық деректер негізінде шекті жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу әдістемесі қайта қаралатын болады», - деді Мәдина Әбілқасымова.
Тұтынушылық кредит берудегі тәуекелдерді азайту үшін 2026 жылы жиынтық борыштың жылдық кіріске қатысты коэффициенті іске қосылып, оның нормативтік мәні белгіленеді. Сондай-ақ борыш жүктемесінің коэффициентін есептеу қатаңдатылады.
Сондай-ақ 2027 жылғы 1 мамырға дейін коллекторларға кредиттерді сатуға тыйым салу ұзартылуда, бұл проблемалы қарыз алушылар санын екі есеге қысқартуға мүмкіндік берді. Сонымен қатар банкроттық рәсімі жеңілдетіледі: банктер тиісті кандидаттарды өздері анықтай бастайды және оларға SMS арқылы қарыздарды есептен шығару мүмкіндігі туралы хабарлайды.
