Жоғарғы Сот: Күдіктілерді қамауға алмай, электрондық білезік тағуға қажет

Жоғарғы Сотта қамауға алу түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау және баламалы бұлтартпау шараларын кеңейту бойынша тергеу соттарының құқық қолдану практикасының өзекті мәселелері талқылау өтті,  деп хабарлады Elorda.info.

Отырысты ашқан А.Мерғалиев Президенттің қылмыстық процестегі тұлғалардың конституциялық құқықтары мен жеке бостандықтарын қамтамасыз етудің маңыздылығы туралы сөзін, сондай-ақ адамдарды қамауға алу жалпы ереже болмауы керек деген халықаралық стандартты еске салды.

Спикердің айтуынша, сотқа дейін қамауға алынғандар әлі де көп (жыл сайын шамамен 11 мың адам). Сот санкциясымен 95%-ы қамауда, 4%-ы үйқамақта, одан да азына (1%-ға) кепілхат берілген. Оның үштен екісі ғана бас бостандығынан айырылады.

Отандық пенитенциарлық жүйе қазірдің өзінде сотталған адамды 2 метрлік дәлдікпен тұрақты бақылауға мүмкіндік беретін 2,5 мың электрондық құралды пайдаланады. Бұл тәсіл күдікті тұлғаларға қатысты да, оларды қамауға алмай-ақ та ендіру қажет. Экономикалық тиімділіктен басқа (білезікті жалға алу айына 15 мың теңге тұрады) білезіктерді пайдалану және соның нәтижесінде тұтқындаулар санының азаюы Қазақстанның адам құқықтары саласындағы принциптер мен нормаларды сақтауға деген ұмтылысын көрсетеді, - деп атап өтті А.Мерғалиев.

Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасы төрағасының м.а. Назгүл Рахметуллина 2023 жылы қамауға алу санкцияларының қанағаттандырылған саны 4,3%-ға азайғанын атап өтті. Судьялар үйқамаққа алуға көбірек санкция бере бастады.

Осы шектеулер мен қайшылықтардың барлығын алдын алу шаралары тиімді болса, күдіктінің тергеу мен соттан жасырынып қалмауын, қылмыстық әрекетті одан әрі жалғастырмауын қамтамасыз ету арқылы еңсеруге болады. Сондықтан, әлемде бұрыннан қолданылып келе жатқан күдіктілерді бақылаудың электронды құралдарын кеңінен қолдану қажет, - деп есептейді спикер.

Кеңеске қатысушылар Жоғарғы Соттың күдіктілер мен айыпталушыларға электрондық білезіктерді қолдану туралы ұсынысын қолдады.