Соңғы 9 айда электрондық саудаға қатысты шағымдар саны өскен

Астана қаласының коммуникациялар қызметінде ҚР «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» заңының жобасы бойынша жаңа нормалар туралы брифинг өтті, деп хабарлады Elorda.info. 

Брифингте Астана қаласы Сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті басшысы орынбасарының міндетін атқарушы Жалғас Балғожин мен «Әділет» тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Еркін Томпиев спикер болды.

Заң жобасына ұсынылған түзетулер бизнестің жауапкершілігін арттыруға және халықтың тұтынушылық құқықтарын қорғауға бағытталған. 

Тұтынушылардың үлес салмағы бойынша шағымдарының ең көп саны бөлшек сауда (1 244 өтініш), тұрмыстық қызметтер (683 өтініш), электрондық сауда (590 өтініш) салаларында байқалады. 

Бізге 17-ден 30-ға дейінгі және одан жоғары жастағы жастар жиі жүгіне бастады. Бұл жастар аудиториясының азаматтық жетілуін көрсетеді. Айта кету керек, берілген өтініштер де өтініш берушілердің жоғары интеллектуалдылығымен ерекшеленеді. Сонымен бірге, барлық азаматтар өздерінің бұзылған құқықтарын қорғау үшін мемлекеттік органдар мен тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктеріне жүгінбейтінін атап өткен жөн, - дейді Ж.Балғожин. 

Тұтынушыға өз құқықтарын қорғау үшін заңның 42-1-бабында төрт сатылы алгоритм өту қарастырылған, ол міндетті түрде дәйекті болуы керек.

Бірінші кезеңде тұтынушы тікелей кәсіпкерге (B2C) шағымдануы керек. Егер келіссөздер сәтсіз болса, кәсіпкер шағыммен келіспей жатса, тұтынушы екінші сатыдан міндетті өтуі керек. Әдетте, дауды шешудің осы баламалы институты өтеулі негізде әрекет етеді. Үшінші кезең – мемлекеттік органға жүгіну. Әкімшілік мемлекеттік органның тараптар арасында туындаған дауды өзінің құқықтық сипатына байланысты шешуге өкілеттігі жоқ, өйткені жеке дауды азаматтық істерді қарау жөніндегі соттар ғана шешеді. 

Осы түзетулерді қабылдаған кезде тұтынушы өз құқықтарын қорғау тәсілдерін еркін таңдай алады және ӘҚБтК бойынша жауапқа тарту үшін сотқа немесе әкімшілік құқық бұзушылық құрамы болған кезде мемлекеттік органға тікелей талап-арыз береді.

Әлеуметтік сауалнама нәтижелеріне келсек, тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша омбудсмен институтын енгізу қажеттігін есептейді. Оның негізгі функциялары тұтынушылардың шағымдарын қарау, кеңес беру, тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың қоғамдық институттарын үйлестіру, нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге қатысу, ТҚҚ саласындағы істердің жай-күйі туралы жыл сайын баяндама қалыптастыру, сотта тұтынушылардың белгісіз тобының құқықтарын қорғау болады, - дейді Е.Томпиев. 

Қолданыстағы заң мәселелері бейіндік заңдармен реттелген қаржылық, әлеуметтік, медициналық, туристік және өзге де қызметтер салаларындағы тұтынушылардың құқықтарын қорғауға қолданылмайды. Жаңа заңда кәсіпкердің азаматтық құқықтық жауапкершілігін сот айыппұл түрінде өтініш берген кезде құқықтары бұзылған және сотқа дейінгі кезеңде шешілмеген тұтынушының пайдасына енгізу ұсынылады.

Онлайн саудаға қатысты осы жылдың 9 айында тұтынушылардың электрондық сауда сегментіне шағымдарының саны өсті. Құқықтық олқылықтарды жою және тауарларды сататын интернет-ресурстарды «сауда объектілеріне» теңестіру ұсынылады. 

Айта кетейік, жаңа заң жобасы қазіргі өркениетті қоғамды дамытуға, азаматтардың өмір сүру сапасын және әлеуметтік экономикалық тұрақтылығын арттыруға бағытталған.