Астана әкімі аутизмі бар балаларға арналған инклюзияны қолдау кабинетіне барды

Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпаратты тарату күні қарсаңында елорда әкімі Жеңіс Қасымбек Астана қаласының №89 «Қыз Жібек» бөбекжай-бақшасындағы инклюзияны қолдау кабинетінің жұмысымен танысты. Бұл кабинет «Болашақ» корпоративтік қорының балабақшалардағы инклюзияны дамыту жөніндегі сынамалы жобасы болып табылады. Бүгінгі таңда бұл бүкіл елдегі балабақшалардағы инклюзияны қолдаудың екі кабинеттің бірі болып табылады, деп хабарлады Elorda.info қордың баспасөз қызметіне сілтеме жасап.

№89 «Қыз Жібек» бөбекжай-бақшасындағы инклюзияны қолдау кабинеті «Болашақ» қоры елорда әкімдігінің білім басқармасымен бірлесіп, «Әр бала мектепке баруға лайықты» жобасы аясында 2020 жылдың күзінде Астана балабақшаларында ашқан екі пилоттық кабинеттің бірі болды. Екінші кабинет №34 «Ақ бидай» бөбекжай-бақшасында ашылды. Жалпы, 2015 жылдан бастап қор Қазақстанның 22 қаласында мектептер мен балабақшаларда инклюзияны қолдаудың 46 кабинетін ашты. Аутизм және дамуында басқа да ерекшеліктері бар 700-ден астам бала мектепке баруға мүмкіндік алды.

«Қыз Жібек» балабақшасының инклюзияны қолдау кабинетінде 4 пен 6 жас аралығындағы аутизм және басқа да менталдық бұзушылықтары бар 5 балаға қолдау көрсетіледі. Кабинетте ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды әлеуметтендіру, сөйлеу, коммуникативтік және тұрмыстық дағдыларды қалыптастыру жүзеге асырылады. Негізгі уақытты балалар құрдастарымен бірге қарапайым топтарда өткізеді және күніне бірнеше сағат ассистент-педагогтермен бірге инклюзияны қолдау кабинетінде оқиды. Кабинет командасында 8 адам – мұғалім, 5 тәрбиеші, дефектолог және логопед бар. Мұғалім мен тәрбиешілер балаларға жеке даму бағдарламаларын игеруге және басқа балалармен өзара әрекеттесуге көмектеседі.

Ресми деректерге сәйкес Қазақстанда аутизм диагнозы қойылған 9 мыңға жуық бала тұрады, оның ішінде 2022 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша елордада 2 256 бала бар. Бейресми деректерге сәйкес (ДДҰ деректері) әлемдегі әрбір 54-ші балада аутистикалық спектрдің бұзылуы бар. Өкінішке қарай жыл сайын бұл сан өсіп келеді. 2015 жылдан бері «Болашақ» қорының «Әр бала мектепке баруға лайықты» жобасында Астана қаласынан 130-дан астам бала білім алды. Жалпы «Болашақ» қоры елордадағы №8, 11, 37, 71, 85, 88, 89, 91, 92 мектептерде, сондай-ақ №34 және №89 балабақшаларда инклюзияны қолдау кабинеттерін ашып, жабдықтады.

Тәрбиешілер, педагогтер және ата-аналар кабинетке барып жүрген уақыт ішінде балалардың әлеуметік және білім алу дағдылары айтарлықтай жақсарғанын атап өтті. Мәселен, аутистикалық ерекшеліктері бар ПДСТ деген диагноз қойылған бес жасар Самира балабақшаға барғанға дейін сөйлей алмайтын, қыз бала тәрбиешілермен қарым-қатынас орнатпай, балалардан аулақ жүріп, жылайтын. Қазір қыз бала тәрбиешінің сөзін жақсы түсінеді, балалармен оңай қарым-қатынас жасайды, өтініш білдіруді үйренді. Аспергер синдромымен ауыратын алты жасар Нұрсұлтан бұрын тәрбиешілердің сұрақтарына жауап бермейтін, балалармен ойнамайтын. Қазір ол үлкендермен де, құрдастарымен де еркін диалог жүргізеді, барлық іс-шараларға белсенді қатысады.

Қонақтар инклюзияны қолдау кабинетінің жұмысымен танысып, Қазақстанда инклюзивті білім беруді дамытудың проблемалық мәселелерін талқылады. «Болашақ» қорының Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан мемлекет пен қоғамдық ұйымдардың белсенді ынтымақтастығы арқасында бүгінгі таңда бұл мәселелерді шешуге болатынын атап өтті: «Қазіргі кезде ең өзектісі ресми инклюзивті білім беруден бас тартуды қамтамасыз ету және ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалармен жұмыс істейтін мамандардың біліктілігін арттыру, аутизм және басқа да менталдық бұзушылықтары бар балалар шын мәнінде тиімді және сапалы білім ала алатын, соның ішінде инклюзияны қолдау кабинеттерін ашу арқылы инклюзивті білім берудің сапалы жүйесін дамыту үшін жағдай жасау. Сонымен бірге мінез-құлықты талдау және оның әдістерін білуге Халықаралық сертификаттаудан өткен мінез-құлық талдаушылары инклюзияны қолдау кабинеттерін әдістемелік сүйемелдеу үшін жағдай жасау маңызды. Қордың зерттеулеріне сәйкес мамандардың 60%-ы ерекше балалармен жұмыс істеу үшін қажетті білім мен дағдылардың жоқтығы екенін атап өтті. Арнайы және жалпы білім беру ұйымдарында, сондай-ақ денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау ұйымдарында жұмыс істейтін психологтарды, логопедтерді, дефектологтарды, ассистент-педагогтерді, әдіскерлерді ABA-терапиясына оқыту маңызды. Біз инклюзивті білім беруді дамытудың 8 жылдық жүйелік тәжірибемізге сүйене отырып, жобамыздың үлгісінде осы міндеттерді шешу жолдарын ұсынуға дайынбыз. Қазіргі уақытта қор мамандарды АВА терапиясының негіздеріне оқытады, біз Қазақстаннан да, Орталық Азия елдерінен де 3 000-нан астам мамандарды оқыттық. Сондай-ақ инклюзияны қолдау кабинеттерін ашуға сарапшылық қолдау көрсетуге дайынбыз. Қор қаражатына оқытқан мінез-құлық талдаушылары бүкіл ел бойынша кабинеттерді әдістемелік сүйемелдеуге дайын».

Балалар үшін жобаға қатысу тегін. Жоба Amanat партиясының қолдауымен «Кедергісіз келешек» партиялық жобасы аясында жүзеге асырылуда. 

Айта кетейік, 2 сәуір Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпаратты тарату күнінде «Болашақ» корпоративтік қоры Астана қаласында «Аutism Talks: ерекше балалы ата-аналардың шабыттандырар әңгімелері» атты ерекше балалы ата-аналардың дәстүрлі мотивациялық кездесуін өткізді.

Кездесуде аутизмі бар балалардың ата-аналары өз тәжірибелері туралы әңгімеледі, аутизм және дамуында басқа да ерекшеліктері бар балаларды тәрбиелеу бойынша кеңестері мен ұсыныстарымен бөлісті, балалары оларға қандай табыстар мен жетістіктерге жетуге шабыт бергендерін айтып берді. Сондай-ақ іс-шараға психотерапевтер, психиатрлар, мінез-құлық талдаушылары және басқа да мамандар қатысты. Іс-шара ерекше балаларды тәрбиелеп отырған отбасы мүшелеріне де, ерекше балалармен жұмыс істейтін мамандарға да пайдалы болды.