Мағзұм Мырзағалиев трансшекаралық өзен­дерге қа­тыс­ты атқарылып жатқан жұмыстар туралы айтты

Сонымен қатар ол осы сала бойынша Өзбекстанмен арадағы әріптестік туралы айтты. "Былтыр өзбекстандық әріптес­терімізбен су қатынастары сала­сын­дағы әріптестік туралы Жол картасына қол қойылды. Бұл барлық проблемалық сұрақ пен оның шешілу мерзімін қамтиды. 1991 жылдан кейін салынып, жаңғыртылған су шаруашылығы құрылыстарының бәрін аралап көрдік. Бұл – бұрын су балансында ескерілмей қалған қоймаларды анықтау үшін жасалған жұмыс. Айталық, Сардоба қу қоймасының құрылысы біз­бен келісілмей, оның қолданылуының қауіп­сіздігі тек өзбек тарапының құ­зы­рында болды. Қойманың қирауы біздің Өзбекстан Республикасымен ара қа­тынасымыздағы күрт «бұры­лысқа» алып келді. Өзбек тарапымен мұндай жағдайлардың болмауына тек бірлескен іс-қимыл арқылы ғана қол жеткізуге болады деген ортақ түсінікке келдік. Қазір Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы трансшекаралық су нысандарын бірлесіп бас­қару және пайдалану туралы үкі­метаралық келісім бойынша келіссөздер жүргізіліп жатыр. Құжат 95 пайызға бекітіліп, осы мәсе­лені соңына дейін жеткізуге ниеттіміз", - деді ол. Сондай-ақ министр Қырғызстанмен 2000 жыл­дан бері мемлекетаралық қол­даныстағы су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану туралы Үкіметаралық келісім жұмыс істеп келе жатқанын атап өтті. "Қырғыз ағайындармен бізді Шу мен Талас өзендері бірік­тіреді. Бұл бағытта 2000 жыл­дан бері мемлекетаралық қол­даныстағы су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану туралы Үкіметаралық келісім жұмыс істеп келеді. Соңғы жылдары тиіс­ті су көлемінің 60-70 пайызын ғана алып отырмыз. Сол себепті Біш­кектегі әріптестерімізбен жиі кездесіп, вегетациялық кезеңде су нысандарында тәулік бойына кезекшілік қоямыз. Қазақстанға, әсіресе Шу өзені бассейнінде орналасқан мемлекетаралық каналдарға су беру мәселесі дұ­рысталады деп үміттенеміз", - министр. Оның айтуынша, су дипломатиясы бағытында жұ­мыс күшейіп, белсенді түрде жалғасады. "Қазақ­стан мен Ресей арасындағы су қатынастары 2010 жылы қол қойылған Транс­шекаралық су нысандарын бірге пайдалану және қорғау туралы келісіммен реттелетінін айта кету керек.­ Бұл орайда соңғы жылдары суы азайып бара жатқан Жайық өзенінің экологиялық жағдайы алаңдатады. Мемлекет басшыларының Омбыдағы Қа­зақ­стан мен Ресейдің XVI өңіраралық форумында берген тапсырмасына сәйкес, Жайық пен Ертіс өзендерін сауықтырудың бір­лескен бағдарламасы дайындалып, қабылданды. Бұған дейін атап өткендей, Қазақстан мен Ресей арасындағы трансшекаралық өзендерге гидрологиялық зерттеу жүргізу бойынша Жол кар­­­тасы қабылданды. Соның не­гізін­де Жайық өзенінің гидро­логиялық режімін зерттеу шаралары қарастырылған. Осы ретте өзен ағынының 90 пайызы Ре­сей Федерациясы аумағында қалып­тасатынын айта кеткен жөн. Со­нымен қатар өзендегі судың дең­гейі су тасқыны кезеңінде түсетін су көлеміне де тәуелді. Бір­лескен жұмыстың нәтижесі өзеннің жоғарғы сағасындағы су қоймаларының пайдалануға бе­рілуі мен Жайық өзенінің негізгі ағындары мен арнадағы тасқын кезеңіндегі «шарықтау шегін» біріктіру болмақ. Сонымен қоса Батыс Қазақстандағы Қараөзен мен Сарыөзеннің жағдайы алаң­даушылық туғызады. Бұл мәсе­лені ресейлік әріптестерімізге жет­кіздік. Нәтижесінде, өзендер­дің су шаруашылығы балансын есептеудің бірыңғай әді­сін жасауға келістік. Бұл ги­дро­ло­­гия­лық режімнің пробле­ма­ларын анықтауға және олар­дың жағдайын жақсартудың бірлес­­кен шараларын қабылдауға септігін тигізеді. Қазір жоғарыда орналасқан өзендерден судың келуін бізге қажет уақытта реттеу келісіміне қол жеткізуде қандай кедергілер бар екенін жіті зерттеуіміз керек. Сондықтан су дипломатиясы бағытында жұ­мыс күшейіп, белсенді түрде жалғасады", - деді М.Мырзағалиев.