Қазақстанның көші-қон саясаты тұжырымдамасының жобасы талқыланды
Іс-шараға Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау, Сыртқы істер, Білім және ғылым, Ішкі істер министрліктерінің қызметкерлері, ХКҰ сарапшылары, үкіметтік емес және халықаралық ұйымдардың өкілдері, сондай-ақ отандық көші-қон жағдайын зерттеумен айналысатын ғалымдар қатысты. Іс-шара барысында қатысушылар республикадағы ағымдағы көші-қон жағдайын, көші-қон саясатының 2021 жылға дейінгі тұжырымдамасы шеңберіндегі жетістіктерді, Қазақстан үшін көші-қонның жаһандық сын-қатерлерін, сондай-ақ қолайлы көші-қон жағдайларын жасау мүмкіндіктерін талқылады. ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау бірінші вице-министрі Ақмәди Сарбасов көші-қон саясатын тиімді құрудың және Тұжырымдамада көзделген ағымдағы сын-тегеуріндердің маңыздылығы туралы айтып берді. Ол Мемлекет басшысының ағымдағы жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында шетелде жұмыс істейтін қазақстандықтардың құқықтарын қорғау тетіктерін әзірлеу, сондай-ақ халықтың ішкі еңбек ұтқырлығы мәселелерін шешу қажеттігін атап көрсеткенін еске салды.
Сонымен қатар, ол Тұжырымдамада белгіленген сыртқы сын-қатерлер туралы да айтты. Оларға Орталық Азия елдерінен еңбекші көшіп-қонушылардың күтілетін ағыны және білікті кадрлар мен дарынды жастардың бір мезгілде кетуі есебінен біліктілігі төмен жұмыс күші санының өсу тәуекелі, сондай-ақ көші-қон ағындары бар елде деструктивті элементтердің пайда болу мүмкіндігі жатады.
Оның айтуынша, көші-қон саясатын жүзеге асыру барысында үш негізгі мақсат қажет: жұмыс күшін жұмысқа орналастыру мүмкіндіктерін кеңейту, қызметкерлердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, сондай-ақ еңбек нарығына қатысушылардың ел ішінде де, шетелде де жұмысқа орналасу мүмкіндіктері мен шарттары туралы хабардар болуын жақсарту. Өз кезегінде Орталық Азия бойынша үйлестіруші, ХКҰ-ның Қазақстандағы, Қырғызстандағы, Түркіменстандағы және Өзбекстандағы Миссиясының Басшысы Зейнал Гаджиев жаңа тұжырымдама инновациялық құжат екенін атап өтті, өйткені Қазақстан – Көші-қон саясатын жаңа болмысқа сәйкес құра бастаған өңірдегі алғашқы елдердің бірі.
Ол бұл құжат елдің әлеуметтік-экономикалық және демографиялық көрсеткіштерінде оң нәтижеге қол жеткізуге, сондай-ақ көшіп-қонушылар мен олардың отбасыларының құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуге көмектесетінін атап өтті. Дөңгелек үстел ХКҰ Халықаралық Даму Қорының қолдауымен «Қазақстан: көші-қонды басқаруды және еңбек ұтқырлығын нығайту» жобасы аясында өткізілді.
-->Іс-шараға Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау, Сыртқы істер, Білім және ғылым, Ішкі істер министрліктерінің қызметкерлері, ХКҰ сарапшылары, үкіметтік емес және халықаралық ұйымдардың өкілдері, сондай-ақ отандық көші-қон жағдайын зерттеумен айналысатын ғалымдар қатысты. Іс-шара барысында қатысушылар республикадағы ағымдағы көші-қон жағдайын, көші-қон саясатының 2021 жылға дейінгі тұжырымдамасы шеңберіндегі жетістіктерді, Қазақстан үшін көші-қонның жаһандық сын-қатерлерін, сондай-ақ қолайлы көші-қон жағдайларын жасау мүмкіндіктерін талқылады. ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау бірінші вице-министрі Ақмәди Сарбасов көші-қон саясатын тиімді құрудың және Тұжырымдамада көзделген ағымдағы сын-тегеуріндердің маңыздылығы туралы айтып берді. Ол Мемлекет басшысының ағымдағы жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында шетелде жұмыс істейтін қазақстандықтардың құқықтарын қорғау тетіктерін әзірлеу, сондай-ақ халықтың ішкі еңбек ұтқырлығы мәселелерін шешу қажеттігін атап көрсеткенін еске салды.
«Тұжырымдама жобасы көші-қон саясатының тұжырымдамалық негіздерін кеңейтуді талап ететін қазіргі және күтілетін ішкі және сыртқы сын-қатерлерді атап өтеді. Осылайша, ішкі өткір проблемалардың бірі біліктілігі төмен жұмыс күшінің артық болуы және экономиканың жекелеген секторларында білікті кадрлардың тапшылығы болып табылады. Тағы бір маңызды аспект – ірі қалалар мен жекелеген аумақтардың көптігі. Сонымен қатар, этникалық көшіп-қонушылардың қоныстануы халық тығыз орналасқан аймақтарда да жүреді. Осыған байланысты шекара маңындағы аумақтарда халықтың азаюы және солтүстік аймақтарда әсіресе еңбекке қабілетті жастағы халық санының азаюы байқалады. Болашақта бұл өңірлердің экономикалық өсуін қамтамасыз етудің қиындықтарына алып келеді және тұтастай алғанда елдің ұлттық қауіпсіздігіне әсер етуі мүмкін», – деп қорытындылады Ақмәди Сарбасов.
Сонымен қатар, ол Тұжырымдамада белгіленген сыртқы сын-қатерлер туралы да айтты. Оларға Орталық Азия елдерінен еңбекші көшіп-қонушылардың күтілетін ағыны және білікті кадрлар мен дарынды жастардың бір мезгілде кетуі есебінен біліктілігі төмен жұмыс күші санының өсу тәуекелі, сондай-ақ көші-қон ағындары бар елде деструктивті элементтердің пайда болу мүмкіндігі жатады.
«Экономикалық даму, ішкі көшіп-қонушылар үшін лайықты жұмыс орындарын құру, гендерлік теңдік, көшіп-қонушылардың құқықтарын қорғау, сондай-ақ еңбек көші-қоны, адамдар трафигі және таланттардың шетелге кетуі мәселелерін шешу әзірленіп жатқан Тұжырымдаманың басымдықтарының бірі болуға тиіс», – деп атап өтті бірінші вице-министр.
Оның айтуынша, көші-қон саясатын жүзеге асыру барысында үш негізгі мақсат қажет: жұмыс күшін жұмысқа орналастыру мүмкіндіктерін кеңейту, қызметкерлердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, сондай-ақ еңбек нарығына қатысушылардың ел ішінде де, шетелде де жұмысқа орналасу мүмкіндіктері мен шарттары туралы хабардар болуын жақсарту. Өз кезегінде Орталық Азия бойынша үйлестіруші, ХКҰ-ның Қазақстандағы, Қырғызстандағы, Түркіменстандағы және Өзбекстандағы Миссиясының Басшысы Зейнал Гаджиев жаңа тұжырымдама инновациялық құжат екенін атап өтті, өйткені Қазақстан – Көші-қон саясатын жаңа болмысқа сәйкес құра бастаған өңірдегі алғашқы елдердің бірі.
«Халықтың көші-қоны – Қазіргі Қазақстанның шындығы. Көші-қонның әртүрлі нысандары бұл процестің қазіргі жаһандық жағдайда қалыптасуының нәтижесі болып табылады. Көші-қон мемлекет, қоғам және көшіп-қонушылардың өздері үшін оң әлеуетке ие, бірақ бірқатар сын-қатерлер мен тәуекелдермен байланысты. Көшіп-қонушылардың шығу, кету және транзит елі болып табылатын Қазақстан жағдайында бұл сын-қатерлер мемлекеттік саясат тарапынан бір мезгілде көп жоспарлы жауаптарды талап етеді, ол көші-қонның «артықшылықтарын» күшейтуге және оның «кемшіліктерін жұмсартуға бағытталған», – деп түйіндеді Зейнал Гаджиев.
Ол бұл құжат елдің әлеуметтік-экономикалық және демографиялық көрсеткіштерінде оң нәтижеге қол жеткізуге, сондай-ақ көшіп-қонушылар мен олардың отбасыларының құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуге көмектесетінін атап өтті. Дөңгелек үстел ХКҰ Халықаралық Даму Қорының қолдауымен «Қазақстан: көші-қонды басқаруды және еңбек ұтқырлығын нығайту» жобасы аясында өткізілді.